Bronzen Leeuw – Pieces of history

7 December 20198 October 2024

KNIL – Bronze Lion (posthumously) resistance against the Japanese in 1942

The Bronze Lion – Bronzen Leeuw (BL) – is the 2nd highest Gallantry decoration of the Netherlands. It was instituted in 1944 and was the final part of the renewal of the Dutch system of gallantry decorations to extend beyond the Miltary Order of William, which remained the highest gallantry decoration.

Between 1944 and 1962 the Bronze Lion was awarded 1206 times. Most of these were for actions in WW2 (also retroactive for actions starting in 1940) and the colonial war in Indonesia in the period from 1945 to 1950. More recently it has been awarded several times for actions in Afghanistan.

In total 336 awards were to allied WW2 men and 869 to Dutch of which 177 were postumously awarded. A total of 176 were awarded to members of the Dutch East Indies Army.

The documents here are for a posthumously awarded Bronze Lion to a sergeant of the infantry of the Dutch East Indies Army. The Bronze Lion and papers were sent to the father of the sergeant without any ceremony.

I am still researching the circumstances and hope to find more info on this resistance/guerilla group but here the info I have accumulated so far.

First the accompanying letter to the father which makes this a rare paper group!

And below the two pages of the award document including the full citation:

Citation. See for the full text in Dutch farther below. It states that the awardee sergeant A.P.J. van der Veen was awarded the BL for his guerilla actions on the island of Celebes after the Japanese invasion (and following Dutch surrender) together with 7 other NCO’s and 2 officers. They participated in actions as a group but also split into several smaller groups led by the two officers. After some time they had no ammunition and food supplies left and fell into the hands of the Japanese. The Japanese showed no mercy for the continuation of guerilla actions after the main force had already surrendered. All 10 men were executed in August 1942 by the Japanese but on different dates and locations.

The following newspaper article from 1985 sheds some more light on the guerilla group on the island of Celebes:

Here is a translated summary of the text above:

The total group initially consisted of some 120 men. Lt Van Daalen already was in the process of surrendering his weapons after the main force on Java had surrendered in the beginning of March. Lt De Jong took action and stopped him, retook the guns that already had been handed in and freed the Dutch Prisoners of War from the Japanese force of some 50 men. The 120 men were split into several smaller groups all trying to survive and fight the Japanese. Without modern means of communication they kept in contact through couriers only. They did have some radiocommucation with the Dutch forces in Australia where they requested additional supplies and guns. These were delivered some five weeks later by the Australian Air Force, unfortunately the communication was also noticed by the Japanese. Based on that they sent 500 men of additional forces to the region. The Japanese were able to capture the dropped supplies.

In the beginning of August, after 5 months of fighting guerilla actions all supplies and ammunition were gone. The Japanese pressure on local people to hand over the guerilla’s was also intensified in that period. Based on these circumstances maintaining the group as a whole was no longer possible. Lt De Jong decided to give all remaining men the freedom to act as they saw fit. Surrender to the Japanese, try to hide or continue to fight as he and Lt Van Daalen and some 14 men did. After a few more days Lt De Jong and Lt Van Daalen and their men all were captured. All captured men were beheaded for their actions.

One sergeant that had chosen to go into hiding was able to stay out of the hands of the Japanese during the entire war and was the only known survivor of the group. He received no gallantry award! The faith of many of the others remains unknown/unresearched.

The commanding officer Lt De Jong was awarded the Military Order of William 4th class – the highest decoration for Gallantry. The other officer Van Daalen and 7 NCO’s were all awarded a Bronze Lion.

Lt Van Daalen was awarded the Bronze Lion before the awards to the NCO group. His text is different from that of the NCO’s but also different to that of the MWO. His award was made on January 27th 1947.

The NCO’s of the group received the Bronze Lion more than half a year later, on September 13th 1947. What the reason is for the difference remains unclear, but the size of the group probably influenced this and maybe the research into all men of this group.

Lt De Jong was awarded the MWO on October 7th 1947. That award process is the most difficult one to complete so that it was awarded later makes sense.

573 The late Willem Hendrik Johannes Everhardus van Daalen, born Batavia September 6th 1914, first lieutenant of the Royal Dutch East Indies Army, passed away, Sario-Menado August 25th 1942.

So far I have not been able to determine why the 8th NCO that is mentioned in the citation was not awarded a Bronze Lion. My hypothesis is that he was an indigenous soldier of whom the authorities have not been able to determine enough details or even a name. Probably similar to BL 653 to Sergeant Malawan of whom no other details are given. Not even his Army number has been traced.

Here is a list of the group of Bronze Lions, all with the same citation text:

650        The late Johannes Antonius Gerissen, born Nijmegen April th 1909, sergeant-major-instructor of the Royal Dutch East Indies Army (army number 87021), passed away Kolonodale, August 15th 1942.
651        The late Nicolaas Christianus Antonius de Jager, born Leeuwarden August 8th 1905, sergeant-major-administrator of the Royal Dutch East Indies Army (army number 85463), passed away, Kolonodale 14 aug. 1942.
652        The late Cornelis Wouter Kors, born Djokjakarta July 11th 1908, quartermaster of the Royal Dutch East Indies Army (army number 84598), passed away Kolonodale August 15th 1942.
653        The late Malawan, sergeant of the Royal Dutch East Indies Army, passed away Kolonodale August 28th 1942.
654        The late Teunis Gijsbertus Onwezen, born Amersfoort November 5th 1908, sergeant of the Royal Dutch East Indies Army (army number 86235), passed away Kolonodale August 15th 1942.

657 The late Arnoldus Petrus Johannes van der Veen, born Batavia March 20th 1919, sergeant of the Royal Dutch East Indies Army (army number 92899), passed away Kolonodale August 12th 1942.

659 The late Hendrik Wonnink, born Soerabaja 23 juli 1914, sergeant of the Royal Dutch East Indies Army (army number 92361), passed away Kolonodale August 12th 1942.

Through the website of the Dutch War Grave society it is also possible to search on location. The location Kolonodale shows two more victims in the same period. Soldier Cornelis Reijnhout born in Middelburg March 29th 1914 and sergeant Johannes Hendrik de Bruin born in Djokjakarta October 8th 1903. Both passed away on the same date as sergeants Wonnink, Van der Veen but did not receive gallantry awards. If they belonged to the same group (my current hypothesis) still has to be researched.

And the last award for this action is to the commanding officer of the group who was awarded the Military Order of William on Ocotber 7th 1947

5591 The late Johannes Adrianus de Jong, born 17-7-1914 Rotterdam, son of Frederik Willem and Aleida Suijkerbuik, passed away 25-8-1942 Sario.

They shall not be forgotten!

Full text of the citation in Dutch:

Wijlen Arnoldus Petrus
Johannes van der Veen, geb. Batavia 20 maart 1919, sergeant der infanterie van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (stamboeknummer 92899), overl. Kolonodale 12 aug. 1942.

Heeft zich – tezamen met 7 andere onderofficieren – in de oorlogsmaanden 1941/1942 tijdens de acties in Celebes, onderscheiden door daden van bijzondere moed en beleid tegenover de vijand.
Behorende tot het Troepencommando van Menado, waren zij ingedeeld bij de afdelingen van de Luitenants de Jong en van Daalen, die – na de capitulatie van het Java Leger – weigerden gehoor te geven aan de oproep om de wapens neer te leggen en besloten de strijd voort te zetten, welke in hoofdzaak plaats vond in het gebied tussen Poso en Kolonodale in Midden-Celebes.
Door guerilla-actie, nu eens gezamenlijk, dan weer gesplitst optredende, werden de vijand belangrijke verliezen berokkend, waarbij echter aan eigen zijde ook offers moesten worden gebracht.
De steeds opgejaagde troep kreeg uiteindelijk gebrek aan munitie, voedsel en medicamenten, terwijl de bevolking, onder druk van de Japanners, geen hulp meer durfde verlenen.
Tenslotte vielen de resterende militairen in handen van de vijand, in wiens ogen hun voortgezette weerstand geen genade kon vinden.
De beide officieren, commandanten, werden naar Menado overgebracht en aldaar onthoofd, terwijl deze 8 onderofficieren te Kolonodale moesten achterblijven, alwaar zijn in de maand Augustus 1942 werden terechtgesteld.
Het zou de Luitenants niet mogelijk zijn geweest het verzet zovele maanden vol te houden, indien zij niet de krachtige steun van deze onderofficieren hadden gehad. Naast grote moed en trouw hebben zij bij het herhaald gesplitst optreden ook het benodigde beleid getoond.
Evenals thans reeds in Minehassa geschiedt met de namen van de Luitenants de Jong en van Daalen zullen daar in de toekomst ook de namen van deze onderofficieren als sieraden van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger met eerbied en waardering worden genoemd.

23 May 201921 March 2022

KNIL – Bronzen Leeuw – oorlogsvluchten, 1942

Dit is een aangepaste versie van het artikel dat eerder in Decorare verscheen.

C.J.H. Samson

Carel Jan Herman Samson werd in 1916 in Soerabaja geboren als zoon van Carell Johan Remy Samson en Maria Pappolo. Zijn vader had een venduhuis in Lawang dat na het overlijden van zijn vader in 1934 voortgezet wordt door zijn moeder en de oudste broer. Anderhalf jaar later overlijdt ook zijn moeder op maar 47 jarige leeftijd. Op 20 jarige leeftijd is hij dus praktisch wees. Met in totaal 5 kinderen in het gezin waarvan hij dus niet de oudste is zal er weinig geld geweest zijn voor een studie van Carel. In juni 1937 begint hij zijn dienstplicht die hij vrijwillig vervolgde bij de Militaire Luchtvaart van het KNIL in januari 1938 om daar naar de Vlieger en Waarnemers school te Andir te gaan. Daar haalt hij in april 1938 zijn Klein Militair Brevet, juni 1939 zijn Groot Militair Brevet en in januari 1940 zijn Waarnemers Brevet. In juni van dat jaar is zijn opleiding dan volledig afgerond en starten de 7 jaren van zijn “kort dienstverband” met als rang vaandrig, aspirant officier, Vlieger-Waarnemer. De regeling is zo dat de eerste 5 jaren in werkelijk dienst worden doorgebracht en de volgende 2 jaren als reservist. Hij wordt geplaatst bij de 2^e vliegtuig groep te Malang, op Java waar hij in februari 1941 tot 2^e luitenant benoemd wordt.

Samson in Opleiding tot Vlieger bij de ML KNIL. Foto NIMH

ML-KNIL en de Glenn Martins

De Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlandsch Indische Leger (ML-KNIL) ontstond als zelfstandig wapen in 1939 maar was in het begin van de oorlog tegen Japan eind 1941 nog niet op volle sterkte. Het bestond uit 5 operationele vliegtuiggroepen (VLG) waarvan de eerste 3 uit bommenwerpers bestonden en de laatste 2 uit jagers. De bommenwerpers vlogen vooral met de Glenn Martin model 139/166. Een toestel dat bij haar ontwikkeling in 1932 nog hypermodern was maar in 1941 al sterk verouderd en geen partij meer voor moderne jagers zoals de Japanse Mitsubishi Zero.

Samson was eind 1941, begin 1942 Patrouillecommandant bij de 1^e afdeling van de tweede vliegtuiggroep (1-VLG-II) die te Malang op Java gestationeerd waren. Een patrouille bestond over het algemeen uit 3 vliegtuigen waarvan 1 vlieger de taak had van Patrouillecommandant.

De eerste vliegtuiggroep had 2 afdelingen, de tweede groep had maar 1 afdeling en de derde vliegtuiggroep had 3 afdelingen. Iedere afdeling vloog met 9 vliegtuigen, bij de drie bommenwerper groepen werd met verschillende versies van hetzelfde basismodel Glenn Martin gevlogen. In totaal waren er dus maar zo’n 45 bommenwerpers beschikbaar voor oorlogsvluchten waarvan natuurlijk ook continu een deeI in onderhoud was. Bij de vliegtuiggroep van Samson werd met het laatste type Glenn Martin gevlogen – Samson beschrijft deze zelf als type III.

Martin_166_bombers_ML-KNIL_over_Malaya_1942 — *Foto van Glenn Martins 139/166 tijdens een oorlogsvlucht (bron: wikipedia)*

Oorlogsvluchten en strijd om Nederlandsch Indië

Het boek “”Het verlies van Java” van Dr. P.C. Boer geeft een uitstekende analyse van de geallieerde strijd tegen Japan eind 1941 en begin 1942. Het genoemde boek beschrijft ook in redelijk detail de vluchten die per dag uitgevoerd werden. De naam van Samson en zijn patrouille worden daar veelvuldig genoemd, hij werd door de schrijver ook uitgebreid geïnterviewd. Het gaat te ver om die detailinformatie hier integraal over te nemen maar voor geïnteresseerden beveel ik dit boek van harte aan. Daar valt bijvoorbeeld ook te lezen dat de patrouille Samson veel acties samen vloog met de patrouille Cooke uit de eerste Vliegtuiggroep. De naam Cooke is vooral bekend omdat hij de enige vlieger is die drie keer het Vliegerkruis verleend kreeg.

Samson zelf vulde na zijn krijgsgevangenschap een formulier in over de periode voorafgaand aan zijn gevangenschap. Dit document is bewaard gebleven en de volgende informatie is daarop gebaseerd:

Vanaf 5 december 1941, dus al voor de oorlogsverklaring, tot 14 januari 1942 het uitvoeren van verkenningsvluchten vanuit Ambon, Kendari, Malang, Buitenzorg en, daarna enkele dagen niet operationeel (onderhoud). Vervolgens tot begin februari vanaf verschillende locaties lange afstandsverkenningen boven en ten zuiden van de Kleine Soenda eilanden.

In de periode die P.C. Boer in zijn boek beschrijft als de strijd om de luchtsuperioriteit, de eerste fase van de strijd om Java, voert hij vanaf vliegveld Kalindjati bombardementsvluchten uit op Palembang I, Pladjoe, schepen in de Moesie en in straat Bangka. Daarbij gaat een Glenn Martin van zijn patrouille verloren maar de bemanning keert heelhuids terug.

Daarna volgt de periode die P.C. Boer beschrijft als de strijd om Kalindjati. De eerste vier dagen van maart voert Samson vanaf vliegveld Andir bombardementsvluchten uit op het vliegveld Kalindjati dat dus inmiddels in handen van de Japanners is. Daarbij gaat wederom een Glenn Martin uit zijn patrouille verloren waarvan alleen de telegrafist het overleefd.

Van 4 tot 8 maart wordt de eindstrijd om de Tjiater pas gevoerd zoals P.C. Boer dit omschrijft en wederom voert Samson meerdere bombardementen uit. Op 8 maart in Tasikmalaja, de dag van de capitulatie worden de laatste – niet operationele – Glenn Martins vernietigd om te voorkomen dat ze in handen vallen van de Japanners. Het wordt ook de eerste dag van de krijgsgevangenschap van Samson en zijn collega’s, slechts één van alle Glenn Martins van de ML KNIL is nog operationeel en weet naar Australië te ontkomen.

Na 1942

Over de periode van Samsons krijgsgevangenschap is weinig terug te vinden behalve dat hij in Japan zelf gezeten heeft en daar op 28 augustus 1945 bevrijd werd en vervolgens op 26 september te Manilla geregistreerd werd. In oktober van dat jaar komt hij terug in Indië en gaat over naar No 18 Squadron. In juni 1946 wordt hij tot tijdelijk 1^e luitenant bevorderd. Daarna volgen er in de periode van de politionele acties verschillende overplaatsingen, onder andere naar No. 16 Squadron en vervolgens wordt hij hoofd van de Elementaire Opleidingsschool afgekort als EOS (onderdeel van de Centrale Vliegschool, afgekort als CVS). Zijn Bronzen Leeuw wordt op 1 september 1948 uitgereikt. In 1949 wordt hij nog benoemd tot Kapitein in de reserve en in 1950 wordt hij gedemobiliseerd.

Bronzen Leeuw

De Bronzen Leeuw (BL) werd in 1944 ingesteld als dapperheidsonderscheiding, na de Militaire Willemsorde de hoogste dapperheidsonderscheiding in het toenmalige en huidige Nederlandse decoratiestelsel. Het is in praktische zin de opvolger van de Eervolle Vermelding op het Ereteken voor Belangrijke Krijgsverrichtingen dat dan al niet meer in gebruik is en de vervanger van de wel in gebruik zijn de Eervolle Vermeldingen op het Bronzen Kruis (1940), Kruis van Verdienste (1941) en Vliegerkruis (1941), dit gebeurde in totaal 135 keer.

Het standaardwerk Bronzen Leeuw / Bronzen Kruis van Henny Meijer is een belangrijke bron van informatie over deze onderscheiding. Tussen 1944 en 1962 werd de onderscheiding 1206 keer uitgereikt, waarvan 1 keer aan een vaandel en 8 mensen ontvingen de BL voor een tweede maal.

Van de 1206 werden er 336 verleend aan geallieerden, 62 aan de Koopvaardij en 119 aan burgers (voornamelijk verzet). De Militaire Luchtvaart van het KNIL ontving 23 Bronzen Leeuwen waarvan 16 voor de strijd tegen Japan in 1941/42.

Medailleset op Dagelijks Tenu jaren 60 met ingewoven Vlieger-Waarnemer wing.

In en direct na de oorlog werd een Engels aanmaak van de onderscheiding uitgereikt zoals in het geval van Samson. De ophanging van dit type is ongebruikelijk. Deze versie werd door Garrard gemaakt. Later komen er ook versies van de Rijks Munt.

Hier de tekst uit de benoeming:

“Heeft zich in de strijd tegenover de vijand door het bedrijven van bijzonder moedige en beleidvolle daden onderscheiden door als commandant van een patrouille bommenwerpers, onder moeilijke omstandigheden vele malen, in de maanden Februari en Maart 1942, op onverschrokken wijze succesvolle bomaanvallen uit te voeren op belangrijke doelen, t.w. op Muntok, op schepen in de straat Bangka, op vliegveld en olievelden Palembang en op vliegveld Kalidjati, waarvan bekend was, dat zij door een overmacht van vijandelijke jachtvliegtuigen en door zwaar afweervuur werden verdedigd.”

Medailles

Naast de Bronzen Leeuw volgen het OHK, Oorlogs Herinneringskruis met 2 gespen. Voordat de officiele oorkonde overhandigd werk kreeg hij al 2 tijdelijke documenten, 1 voor het kruis en 1 voor de gespen:

En dan de officiële oorkonde:

En het ereteken voor Orde en Vrede voor zijn dienst in de periode 1946-1949

De metalen vlieger-waarnemer wing en zijn batonset op een DT.

Na 1950

Na zijn aankomst in Nederland wordt hij aangenomen bij de Koninklijke luchtmacht waar hij in 1952 instructeur op de Harvard wordt.

In 1954 wordt hij benoemd tot Majoor en twee jaar later volgt hij de opleiding tot Helikopter vlieger.

In 1957 volgt hij de cursus tot leger vluchtwaarnemer en in 1968 een advanced weapons cursus bij SHAPE.

Tot zijn pensioen in 1969 volgt nog de benoeming tot Luitenant-Kolonel. Vanaf 1950 zijn er veel plaatsingen bij de verschillende vliegbasissen in Nederland maar ook bij de Luchtmachtstaf. Toch lijkt het zwaartepunt van zijn militaire carrière bij de eerste jaren te liggen, in de naoorlogse jaren is hij vooral betrokken bij de opleiding van nieuwe piloten.

Twee foto’s van de laatste wings die Samson in zijn carrière uitgereikt heeft aan nieuwe vliegers van de luchtmacht.

Na zijn pensionering haalt hij nog de benodigde burger brevetten zowel voor particulier als commercieel piloot. Over de periode tot zijn overlijden in 1993 heb ik geen informatie gevonden.

Bronnen:

Meijer, H.G. (1990), Bronzen Leeuw, Bronzen Kruis. Amsterdam, Nederland: De Bataafsche Leeuw
Boer, P.C. (2006), Het verlies van Java. Amsterdam, Nederland: De Bataafsche Leeuw